Bốc hỏa là một cảm giác dữ dội mà nhiều phụ nữ đang chuyển sang thời kỳ mãn kinh trải qua. Cơn bốc hỏa là một luồng nhiệt đột ngột xuất phát từ phần trên cơ thể, đặc biệt là ở ngực, cổ và mặt đôi khi đi kèm với lo lắng và nhịp tim nhanh.
Bất kỳ người phụ nữ nào từng trải qua cơn bốc hỏa, hay “người anh em họ” của nó như đổ mồ hôi ban đêm, đều biết đó là một cảm giác khó chịu; tuy nhiên ít ai biết được bí ẩn của những cảm giác bốc hỏa này đã là tâm điểm của một số nhà khoa học nhiều năm qua
Cuối cùng các nhà khoa học đã tìm ra: Bốc hỏa—Tất cả nằm ở trong đầu
Mặc dù các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm có liên quan đến sự suy giảm estrogen mà cơ thể phụ nữ trải qua trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, nguyên nhân chính xác gây ra các cơn bốc hỏa vẫn chưa được biết rõ.
Trong nhiều năm, các nhà khoa học đã đưa ra giả thuyết rằng một phần của não, vùng dưới đồi (kiểm soát sự tiết hormone), cũng đóng một vai trò trong các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm vì một chức năng của vùng dưới đồi là điều chỉnh nhiệt độ cơ thể nhưng không chắc chắn bằng cách nào.
Tiến sĩ Naomi E. Rance, giáo sư bệnh học, y học tế bào và phân tử, và thần kinh học tại Đại học Arizona, cho biết các nhà nghiên cứu đã có manh mối từ hơn 30 năm trước. Tiến sĩ Rance, người đã nghiên cứu về chủ đề này, nhận thấy rằng có một nhóm tế bào thần kinh ở vùng dưới đồi của phụ nữ sau mãn kinh đã tăng kích thước do mất estrogen.
Tiến sĩ Rance và các đồng nghiệp của bà đã biết được rằng tập hợp các tế bào thần kinh, có biệt danh là tế bào thần kinh KNDy, giải phóng ba chất khác nhau—kisspeptin, neurokinin B và dynorphin—mỗi chất liên kết với một thụ thể. Họ cũng phát hiện ra rằng tế bào thần kinh KNDy chứa thụ thể estrogen, nghĩa là tế bào thần kinh nhạy cảm với estrogen. Để đáp ứng với việc giảm nồng độ estrogen, các tế bào thần kinh KNDy trở nên tích cực hơn và tiết ra neurokinin B. Sau khi được tiết ra, neurokinin B liên kết với các thụ thể neurokinin 3 (thụ thể chính của neurokinin B) trên các tế bào thần kinh KNDy và trong phần vùng dưới đồi kiểm soát. thân nhiệt.
Các nghiên cứu trên chuột cống và chuột nhắt cho thấy rằng sự gia tăng hoạt động của các tế bào thần kinh KNDy (do mất estrogen) có thể dẫn đến cơn “bốc hỏa” bằng cách giải phóng neurokinin B vào vùng dưới đồi kiểm soát nhiệt độ cơ thể, Tiến sĩ Rance cho biết.
Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy rằng việc ngăn chặn các thụ thể neurokinin 3 có thể làm giảm các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm liên quan đến thời kỳ mãn kinh. Trên thực tế, một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 năm 2017 đã chứng minh rằng những phụ nữ dùng thuốc đối kháng thụ thể neurokinin 3 (thuốc chẹn) hàng ngày đã giảm đáng kể số lần bốc hỏa mà họ gặp phải.
Những người tham gia nghiên cứu—những phụ nữ trải qua bảy cơn bốc hỏa trở lên mỗi ngày—đã giảm 45% các cơn bốc hỏa hàng tuần khi sử dụng chất đối kháng thụ thể neurokinin 3. Thật không may, các thử nghiệm lâm sàng cũng chứng minh rằng những rủi ro liên quan đến thuốc vượt quá lợi ích mà nó mang lại. Ngoài ra, sự gia tăng men gan đã được ghi nhận ở những người tham gia nghiên cứu và các nghiên cứu tiếp theo đã bị dừng lại.
Fezolinetant: Một loại thuốc điều trị hiệu quả dựa trên hiểu biết tường tận
Nghiên cứu về vai trò của vùng dưới đồi và tế bào thần kinh KNDy đã dẫn đến sự phát triển của một loại thuốc thử nghiệm có thể đóng vai trò là phương pháp điều trị mới, không dùng nội tiết tố cho các cơn bốc hỏa. Fezolinetant, một loại thuốc do Astellas Pharma Inc. tạo ra, hiện đang được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xem xét và hoạt động bằng cách ngăn chặn các thụ thể neurokinin 3. Nếu được chấp thuận, thuốc có thể được cung cấp cho bệnh nhân vào năm 2023.
Các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 về hiệu quả của fezolinetant có vẻ đầy hứa hẹn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng fezolinetant có hiệu quả trong việc giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn nóng bừng ở cả liều 30mg và 45mg hàng ngày của thuốc. Dữ liệu nghiên cứu về fezolinetant cũng cho thấy loại thuốc này làm giảm các cơn bốc hỏa từ 2.5 đến 4 cơn mỗi ngày.
Trong khi hiệu quả là quan trọng như vậy là an toàn. SKYLIGHT 4, nghiên cứu lâm sàng giai đoạn 3 gần đây nhất nghiên cứu về tính an toàn lâu dài của fezolinetant, đã xác nhận kết quả của hai nghiên cứu giai đoạn 3 trước đó: SKYLIGHT 1 và SKYLIGHT 2.
Trong một thông cáo báo chí từ tháng 10 năm 2022, Tiến sĩ Genevieve Neal-Perry, chủ tịch Khoa Sản phụ khoa của Trường Y khoa UNC, đã được trích dẫn về kết quả nghiên cứu SKYLIGHT 4. Neal-Perry là một trong những nhà nghiên cứu đã tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng về fezolinetant. Cô ấy giải thích rằng kết quả “chứng minh tính an toàn và khả năng dung nạp lâu dài” của thuốc và cung cấp “hỗ trợ thêm cho việc sử dụng tiềm năng của nó như một phương pháp điều trị” cho các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm.
Vào ngày sau thông cáo báo chí, Neal-Perry đã chia sẻ kết quả ban đầu từ thử nghiệm lâm sàng SKYLIGHT 4 giai đoạn 3 tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội mãn kinh Bắc Mỹ (NAMS), một lần nữa cho thấy rằng fezolinetant là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho các cơn bốc hỏa.
Như với bất kỳ loại thuốc nào, có một tỷ lệ chi phí-lợi ích — fezolinetant cũng không ngoại lệ. Nghiên cứu kết luận rằng các tác dụng phụ của fezolinetant “thường ở mức độ nghiêm trọng từ nhẹ đến trung bình,” trong đó nhức đầu được đặt tên là một trong những biến chứng bất lợi phổ biến nhất. Các tác dụng phụ cũng được báo cáo với tần suất tương tự ở những người tham gia dùng giả dược.
Một số ít người tham gia cũng bị tăng men gan; tuy nhiên, theo thử nghiệm SKYLIGHT 4, hiện tượng này xảy ra lẻ tẻ và tạm thời, và thường được giải quyết trong hoặc sau khi điều trị.
Làm thế nào để quản lý các triệu chứng trong khi chờ đợi
Kecia Gaither được chứng nhận hai hội đồng về sản khoa/phụ khoa và thuốc dành cho bà mẹ – thai nhi, đồng thời là giám đốc dịch vụ chu sinh/thuốc dành cho bà mẹ – thai nhi tại NYC Health + Hospitals/Lincoln ở Bronx. Bà giải thích rằng việc tiếp cận với một phương pháp điều trị không có nội tiết tố đối với các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm có thể là một lợi ích cho phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh.
Bà Gaither cho biết trong một email gửi tới The Epoch Times rằng loại thuốc mới này có khả năng là “một thứ thuốc có tính bước ngoặt trong điều trị cho phụ nữ tiền mãn kinh/sau mãn kinh,” những người bị bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm. “Tính đến thời điểm này, có rất ít [vài] liệu pháp không dùng nội tiết tố.”
Những phương pháp điều trị bốc hỏa hiện nay
Hormone thay thế
Bà Gaither cho biết, liệu pháp điều trị bốc hỏa trước đây bao gồm liệu pháp hormone thay thế, “điều này mang đến một số rủi ro sức khỏe nhất định — như ung thư vú, hiện tượng huyết khối, đau tim và đột quỵ.”
Phụ nữ quanh mãn kinh và sau mãn kinh đã được chỉ định liệu pháp hormone trong nhiều năm để giúp giảm bớt nhiều triệu chứng—tuy nhiên, có nhiều ý kiến trái chiều về tính an toàn của liệu pháp này.
Một nghiên cứu năm 2002 do Women’s Health Initiative (WHI) tiến hành cho thấy nguy cơ ung thư vú, đột quỵ, bệnh tim mạch và cục máu đông ở những phụ nữ dùng estrogen và progesterone tăng cao, khiến nhiều phụ nữ từ chối điều trị bằng hormone.
Ngày nay, cả hai loại phương pháp điều trị nội tiết tố đều được coi là an toàn hơn so với gợi ý của WHI. Quan điểm chính thức của Hiệp hội Mãn kinh Bắc Mỹ (NAMS) năm 2022 về liệu pháp hormone cho biết: “Đối với phụ nữ dưới 60 tuổi hoặc những người sắp mãn kinh trong vòng 10 năm và không có chống chỉ định, tỷ lệ lợi ích-rủi ro là thuận lợi.”
Đối với những phụ nữ bắt đầu điều trị bằng hormone từ 10 năm trở lên kể từ khi bắt đầu mãn kinh hoặc trên 60 tuổi, nguy cơ liên quan đến việc dùng hormone thường cao hơn. Những phụ nữ trong nhóm này đang được điều trị bằng hormone có nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành, đột quỵ, cục máu đông và chứng mất trí nhớ cao hơn.
Thuốc chống trầm cảm
Thuốc chống trầm cảm cũng đã được sử dụng để điều trị các cơn bốc hỏa. Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng venlafaxine (Effexor), desvenlafaxine (Pristiq), paroxetine (Paxil), fluoxetine (Prozac), citalopram (Celexa), gabapentin (Neurontin) và pregabalin (Lyrica) đều có thể giúp phụ nữ giảm bớt các cơn bốc hỏa. . Tất nhiên, những loại thuốc này đi kèm với tác dụng phụ của riêng họ.
Mặc dù không phụ nữ nào muốn bị bốc hỏa hoặc đổ mồ hôi đêm, nhưng không phải phụ nữ nào cũng muốn dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng này.
Những cách tự nhiên điều trị bốc hỏa
– Sử dụng thảo dược tự nhiên cũng có sẵn cho phụ nữ bị bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm, bao gồm nhưng không giới hạn ở:
- Cỏ ba lá đỏ
- Dong Quai
- Nhân sâm
- Kava
- Cohosh đen
- Hoa anh thảo
- Magnesium
Các chất bổ sung không phải là không có rủi ro và không được quản lý bởi FDA. Phụ nữ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ sản phẩm bổ sung nào.
– Thay đổi cách ăn uống cũng có thể giúp phụ nữ kiểm soát các cơn bốc hỏa. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bữa ăn dựa trên thực vật bao gồm đậu nành và hạn chế thực phẩm giàu chất béo có thể có tác dụng điều trị đối với phụ nữ. Tránh uống rượu, caffeine và thức ăn cay là những thay đổi dễ dàng trong cách ăn uống cũng có thể giúp giảm các cơn bốc hỏa.
– Kiểm soát hơi thở, kỹ thuật thư giãn và châm cứu cũng có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm.
– Thay đổi lối sống cũng có thể giúp ích. Đối với những phụ nữ bị đổ mồ hôi đêm, hãy giữ cho phòng ngủ mát mẻ và trải nhiều lớp chăn ga để có thể dễ dàng điều chỉnh nếu mọi thứ bắt đầu cảm thấy nóng. Để đối phó với các cơn bốc hỏa, họ cũng có thể:
- Mặc nhiều lớp
- Bật quạt vào ban đêm và sử dụng quạt cầm tay vào ban ngày
- Bỏ hút thuốc.
– Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh cũng có thể giúp giảm bớt các cơn bốc hỏa. Những người phụ nữ nặng cân hơn có xu hướng báo cáo bị bốc hỏa nhiều hơn những phụ nữ gầy hơn vì chất béo trong cơ thể hoạt động như một chất cách điện và ức chế quá trình tản nhiệt.
Tóm lược về sức khỏe phụ nữ mãn kinh
Hiểu biết sâu sắc về cơ chế đằng sau các cơn bốc hỏa và tiềm năng của một liệu pháp không dùng nội tiết tố để điều trị là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe của phụ nữ—một bước tiến không thể đến sớm đối với những phụ nữ bị bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm do tiền mãn kinh và mãn kinh.
Tiến sĩ Rance tin rằng điều quan trọng là tiếp tục tài trợ cho nghiên cứu về các vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của phụ nữ.
Bà giải thích: “Ví dụ, trong trường hợp bốc hỏa, estrogen là phương pháp điều trị hiệu quả duy nhất mặc dù có nhiều tranh cãi về lợi ích so với rủi ro của phương pháp điều trị này.”
BTV Epoch Times Tiếng Anh
Heather Lightner là một tác giả viết về lĩnh vực y khoa của The Epoch Times. Cô là một y tá đã đăng ký và quản lý trường hợp được chứng nhận bởi hội đồng quản trị.
Epoch Times Tiếng Việt
