Người hơn ta ta vui cho họ, ta hơn người không lấy làm kiêu
Trong cuộc sống thường ngày, đôi khi chỉ một khoảnh khắc nhỏ cũng đủ làm lòng ta chao đảo. Khi đồng nghiệp được tuyên dương vì hoàn thành xuất sắc công việc, có người mỉm cười chúc mừng, cũng có kẻ thấy ngực mình thắt lại, thì thầm “sao không phải mình?”.
Khi được giao quyền chỉ huy, có người tận tâm dìu dắt, cũng có người lại vô tình nói năng cao ngạo, chỉ vì mình “giỏi hơn đôi chút”. Hai phản ứng tưởng chừng rất nhỏ ấy thực ra chính là mầm mống làm bất an trong lòng người, gặm nhấm sự bình yên từng ngày.
Có câu nói rằng “người hơn ta ta vui cho họ, ta hơn người, không lấy làm kiêu.”
Nếu coi đời sống là một hành trình tu thân, thì đây chính là hai cánh cửa đầu tiên để bước vào cảnh giới an nhiên.
- Người hơn ta, ta vui cho họ
Vì sao lại phải “vui”? Bởi niềm vui chính là liều thuốc trực tiếp hóa giải tâm đố kỵ. Khi biết đặt đạo nghĩa lên trên, ta sẽ nhận ra thành tựu của người khác không phải sự mất mát của mình, mà là minh chứng rằng điều thiện vẫn còn hiện hữu giữa đời. Thấy người khác đạt được, lòng ta cũng sáng lên, như thể ánh lửa từ một ngọn đèn có thể làm ấm thêm cả căn phòng mà chẳng hề làm ngọn đèn kia yếu đi.
Khổng Tử nói: “Quân tử hiểu điều nghĩa, tiểu nhân hiểu điều lợi.” Nếu chỉ lấy “lợi” làm gốc, tất yếu ta sẽ sinh ganh ghét khi thấy người hơn mình, vì nghĩ rằng phần của họ chính là phần mình mất đi. Nhưng khi lấy “nghĩa” làm gốc, ta sẽ biết chúc mừng cái hơn của người như một thiện quả, và giữ cái hơn của mình bằng sự khiêm cung.
- Ta hơn người, không lấy làm kiêu
Vì sao không kiêu? Bởi kiêu ngạo là ảo giác rằng tất cả vinh quang đều do ta tự nắm giữ. Nhưng cổ học từ ngàn xưa đã chỉ rõ: “Mãn chiêu tổn, khiêm thụ ích” (đầy thì mời gọi tổn thất, khiêm thì nhận ích). Kinh Dịch lấy quẻ Khiêm làm quẻ cát, ngụ ý rằng càng ở cao càng phải hạ mình, như thung lũng trũng mới có thể đón được muôn dòng nước.
Nước lợi muôn vật mà không tranh, luôn chảy xuống nơi thấp, cho nên mới gần với Đạo. Khiêm nhường không khiến ta nhỏ bé, mà cho ta dung lượng để ôm chứa cả thiên hạ.
Sức mạnh chân chính không phải là phô trương để khiến người khác ganh ghét, mà là dùng sự lớn mạnh ấy để nâng đỡ, để che chở. Đó mới là đạo của kẻ sĩ, là phẩm hạnh của người biết thuận theo lẽ Trời.
- Vậy Làm sao một người có thể thực sự vui trước cái hơn của người khác, để có cuộc sống an nhiên.
Câu trả lời, nằm ở tín Thần, người tín Thần sẽ luôn tin rằng tất cả mọi sự việc điều do Thần an bày, có nhân quả thiện ác báo ứng, vì vậy họ hiểu rằng. Thành tựu của người khác là phần Thần sắp đặt cho họ ta không thể cưỡng cầu, vậy thì sao lại không chúc phúc?
Còn thành tựu của chính mình ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, thì chẳng phải cũng do Thần ban cho.
Tài năng của ta cũng là sự ủy thác, để phụng sự và sẻ chia với khác chứ không phải chiến lợi phẩm để phô trương, tự khắc biết khống chế dục vọng bản thân mà sống thuận theo tự nhiên.
Ngược lại, người vô Thần sẽ không tin nhân quả, không tin vào sự sắp đặt, nên dễ rơi vào sự ích kỷ, tư lợi cá nhân. Từ đó sinh ra đố kỵ, hận thù, thậm chí bất chấp thủ đoạn mà tranh mà đấu, làm tinh thần bản thân mệt mỏi không có ngày nào yên.
Lão Tử dạy: “người thuận theo Đất, Đất thuận theo Trời, Trời thuận theo Đạo, Đạo thuận theo tự nhiên”, con người nếu tín tâm vào Thần Phật, biết học được sự khiêm tốn và vô tư thì mới đủ rộng lớn để nâng đỡ và bao dung.
Và khi lòng đã có điểm tựa ấy, ta mới thật sự làm được, như câu người hơn ta, ta vui cho họ, ta hơn người, không lấy làm kiêu.
Lúc đó sự bình an không còn là một sự gắng gượng, mà trở thành khí chất thường hằng, nuôi dưỡng tâm hồn được an nhiên mỗi ngày.
Tiểu Hoa
Xem thêm
Vạn Điều Hay
