Tôi vẫn nhớ một buổi chiều, tôi ngồi than thở với một người bạn: “Mình không thể chịu nổi cái kiểu người ta coi thường mình.” Bạn tôi chỉ lặng lẽ nhìn, một lúc lâu sau, bạn tôi hỏi một câu rất nhẹ:
“Chị có chắc là họ đang coi thường chị, hay chỉ là, chị đang quá nhạy cảm vì chính chị cũng đang mong được họ xem trọng?”
Câu hỏi đó, nó giống như sét đánh ngang tai. Nó làm tôi sững người. Tôi đã im lặng rất lâu sau đó. Và trong sự im lặng ấy, tôi bắt đầu nhìn lại mình.
Tưởng là tự trọng, hóa ra lại là sĩ diện
Mãi về sau này tôi mới nhận ra, cái mình gọi là “tự trọng” ngày đó, phần nhiều trong nó lại là cái “sĩ diện”. Tôi nghĩ, lòng tự trọng thật sự nó lặng lẽ lắm. Nó là cái cảm giác yên ổn từ bên trong, là khi mình biết mình là ai, mình đang làm gì, và tối về, mình ngủ có ngon không?
Còn sĩ diện thì lúc nào cũng ồn ào. Nó luôn phải nhìn ngó xung quanh, xem người khác nghĩ gì về nó, đánh giá nó ra sao. Nó sợ bị xem thường, sợ bị chê bai.
Lòng tự trọng làm cho người ta vững vàng, còn sĩ diện lại làm cho người ta lúc nào cũng phải gồng mình lên. Cái gồng mình đó mệt mỏi vô cùng.
Tôi nhớ có lần làm vỡ một cái ly trong tiệc nhà người ta. Chuyện chẳng có gì, nhưng tôi lại thấy xấu hổ ghê gớm. Tôi cứ nghĩ mãi về ánh mắt của mọi người, rồi đâm ra mất tự nhiên. Sau này ngẫm lại mới thấy, cái ly thì chẳng đáng là bao, nhưng cái “mặt mũi” của tôi bị rơi vỡ mới là thứ làm tôi khó chịu.
Tôi đã tiếc cái hình ảnh hoàn hảo của mình, chứ không phải tiếc cái ly.
Và tôi nhận ra, rất nhiều lần, tôi đã khoác cho cái sĩ diện của mình một chiếc áo gọi là “phẩm giá”.
Tôi cũng từng tự hào rằng mình sống thật, không vòng vo. Nhưng giờ tôi hiểu, có những sự thật khi nói ra mà không có lòng thương, thì nó cũng tàn nhẫn như một lưỡi dao. Chẳng có ý nghĩa gì với người khác.
Tôi không ngờ rằng, những lời nói đó lại trở thành một vết sẹo trong người khác. Điều bạn cần lúc ấy không phải là một sự phán xét, dù nó đúng, mà có lẽ chỉ là một sự lắng nghe và một cái ôm.
Tôi đã nhầm lẫn sự thẳng thắn với việc làm tổn thương người khác. Tôi cứ nghĩ mình đang nói lên sự thật, mà không biết rằng sự thật nếu không có Thiện niệm, thì cũng chỉ là một hòn đá ném vào người khác mà thôi.
Cái sai lớn nhất của mình, có lẽ không phải là mình không biết, mà là mình đã luôn tưởng rằng mình biết hết. Mình đã dùng cái nhìn nhỏ hẹp của bản thân để đo cả một thế giới rộng lớn của người khác.
Và rồi, tôi học cách dịu dàng lại…
Thời gian và những va vấp đã dạy tôi nhiều điều. Tôi học được rằng, người có lòng tự trọng thật sự thì lại rất khiêm nhường. Họ biết mình là ai, nên không cần phải chứng tỏ. Họ biết cúi đầu đúng lúc, biết nhận sai khi mình thật sự sai.
Tôi cũng học được rằng, người thật sự thẳng thắn thì trái tim họ lại thường rất rộng lượng, không than oán điều gì, họ thẳng thắn với lỗi lầm của chính mình trước tiên, và vì hiểu rằng, ai cũng có những góc khuất, nên họ nhìn người khác bằng ánh mắt bao dung hơn.
Còn kẻ cứ luôn miệng luyên thuyên về mình đúng, mình phải, người khác thế này, họ phải thế kia, nhìn rất đạo mạo tu dưỡng, nhưng thật ra cái đầu vô cùng hạn hẹp và ích kỷ. Nói đến là ngán ngẫm….
Cái sĩ diện, nó chỉ làm cho người ta thêm cứng đầu. Và sự vô minh, nó làm cho người ta cứ ngỡ mình là cao thượng. Điều này rất nguy hại, rất nguy hại.
Tôi của bây giờ không còn sắc bén, không còn ồn ào. Không phải vì tôi đã yếu đi, mà có lẽ vì tôi đã hiểu ra rằng: cuộc đời này không cần phải thắng ai cả. Chỉ cần mỗi ngày mình thắng được một chút cái tôi kiêu ngạo, hơn thua của chính mình ngày hôm qua, là đã sống một ngày rất ý nghĩa rồi.
Nhìn lại con người mình của những ngày xưa cũ, tôi không còn thấy xấu hổ. Tôi thấy biết ơn.
Nguyên Tác An Hậu
Vạn Điều Hay
