Rõ ràng là mỗi lần cáu giận với người thân xong, chúng ta đều cảm thấy hối hận song dường như thói xấu này thật khó sửa, khó bỏ. Càng với người thân, con người chúng ta lại càng không nhẫn nại, nguyên nhân tại sao?
Lý do 1: Đôi khi chúng ta không nhận ra rằng mình kỳ vọng quá cao ở người thân
Đối với những người thân thiết, chúng ta có xu hướng kiên nhẫn hơn với “người ngoài” và ít tức giận hơn. Bởi vì chúng ta cho rằng “người ngoài” không hiểu mình nên để có được sự thấu hiểu và hợp tác của “người ngoài” đòi hỏi cần phải cố gắng trao đổi. Nhưng đối với những người thân, thì sự kiên nhẫn của chúng ta rất có hạn vì chúng ta tin rằng những người trong gia đình phải là người hiểu rõ mình nhất và luôn ủng hộ chúng ta nhất.
Nói chung, đúng là con người càng thân cận thì càng thấu hiểu và ủng hộ lẫn nhau. Nhưng trên thực tế, các thành viên trong gia đình không hẳn là sẽ thấu hiểu chúng ta một cách trọn vẹn về mọi vấn đề, điều này là không thực tế, và bản thân chúng ta cũng không phải lúc nào cũng có thể hiểu và ủng hộ những nhu cầu, ý kiến của người thân. Thế nhưng một khi đụng phải sự tình gì đó không ổn xảy ra, chúng ta thường thường sẽ nghĩ: “Người khác không hiểu tôi thì thôi, tại sao là người thân thiết cũng không hiểu tôi chứ? Người khác không biết cách phối hợp, ủng hộ tôi thì thôi, làm sao mà người thân cũng lại không hiểu vậy?”. Càng nghĩ về điều đó, bạn sẽ càng tức giận. Tất cả là do chúng ta kỳ vọng quá cao vào người thân, mà đôi khi chúng ta không ý thức điều đó.
Lý do 2: Trước những yêu cầu, kỳ vọng của người thân, chúng ta cảm thấy áp lực nhiều
So với những người không liên quan đến mình, chúng ta cảm thấy áp lực hơn khi phải đối mặt với những yêu cầu, mong đợi của những người thân yêu. Đó là vì chúng ta quan tâm đến họ nhiều hơn và không muốn họ không vui. Vì vậy, khi chúng ta nhận ra những gì thân nhân của mình mong đợi, chúng ta có nguy cơ khiến họ không vui nếu chúng ta không làm được điều đó. Nếu họ không vui thì chúng ta cũng chẳng thể vui vẻ được. Chúng ta buộc phải phấn đấu hết mình, chỉ cho phép thành công không cho phép thất bại! Kết quả là, mong muốn thành công của chúng ta trở nên cấp thiết hơn và áp lực cũng lớn hơn.
Và những áp lực này thường tích tụ dần dần, từng cái một. Chỉ nhìn vào một trong những điều này, nó có thể không phải là chuyện sinh tử. Nhưng khi cọng rơm cuối cùng chạm vào chúng ta, chúng ta có thể bùng nổ, đây là sự căng thẳng quá mức nhất thời. Nhưng trong suy nghĩ của người thân thì có vẻ như chúng ta đang nổi nóng điều gì đó và rồi họ càng không hiểu được hành vi của chúng ta. Sự thiếu hiểu biết của gia đình khiến họ không thể trao đổi rõ ràng hơn với chúng ta nên vấn đề vẫn chưa được giải quyết mà càng tích tụ và ngày càng nghiêm trọng hơn, khiến chúng ta thường xuyên nổi nóng hơn, tạo thành một vòng tiêu cực luẩn quẩn.
Lý do 3: Chúng ta thường suồng sã khi nói chuyện với người thân
Trong gia đình, đặc biệt là giữa các thành viên thân thiết trong gia đình, là một môi trường tương đối an toàn và bao dung. Đôi khi, bị đối xử bất công hoặc bị áp lực nào đó ở bên ngoài, chúng ta không có cách nào để trút giận nên phải trút giận ở nhà. Đây là sự tùy tiện khi chúng ta đối đãi với những người thân trong gia đình mình.
Nhưng điều đáng lo ngại là, sự trút giận này thường thể hiện qua cách nói chuyện không có thứ tự trên dưới. Khi gặp áp lực, chúng ta thường quên mất cách nói chuyện sao cho phù hợp. Trong quá trình trút giận, chúng ta dùng ngôn ngữ chế giễu, xuyên tạc, phóng đại, coi thường, che đậy, v.v. đối với những người thân trong gia đình mình. Cuối cùng, sự căng thẳng của chúng ta đã giảm bớt ở một mức độ nhất định, nhưng nó lại gây tổn thương cho những người thân yêu. Nếu các thành viên trong gia đình cũng đáp trả lại sự tổn thương mà chúng ta gây ra, thì xung đột trong gia đình sẽ ngày càng gay gắt. Bầu không khí gia đình tốt đẹp bị phá hỏng bởi sự suồng sã của chúng ta.
Lý do 4: Đối với người thân, đôi khi chúng ta rơi vào trạng thái suy nghĩ độc đoán
Suy nghĩ độc đoán có nghĩa là chúng ta định ra mục tiêu cho bản thân mà không cân nhắc tình hình thực tế và chúng ta khao khát đạt được nó, chúng ta sẽ không bỏ cuộc cho đến khi đạt được nó.
Suy nghĩ độc đoán khiến chúng ta áp đặt những ý tưởng chủ quan của mình lên bản thân hoặc người khác. Kiểu suy nghĩ này thường mang lại tai hại lớn cho bản thân và gia đình. Ví dụ, trong một mối quan hệ, một bên sẽ yêu cầu bên kia nói “Anh yêu em!” Bên kia sẽ ngượng ngùng nói: “Em nói cái gì vậy? Em thật lắm chuyện” Sau đó người trước tuyệt vọng muốn người sau nói ra, rồi lại bắt đầu giả vờ, tại sao anh ấy không thể nói yêu mình? Anh ấy không yêu mình sao? Cuối cùng, càng nghĩ càng buồn, dẫn đến tự làm tổn thương bản thân. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể mất bình tĩnh với người kia và gây ra xung đột, khiến họ cũng bị tổn thương.
Và có lẽ sự thật là anh ấy rất yêu bạn, nhưng vì môi trường giáo dục nên anh ta không thích cách thể hiện tình yêu như vậy. Trên thực tế, có lẽ chúng ta có thể suy nghĩ ở một góc độ khác, chúng ta biết rõ rằng đối tác của mình không thích kiểu biểu đạt này, nhưng chúng ta vẫn ép buộc anh ấy nhất định phải nói những lời này và để anh ấy làm những sự tình anh ấy không thích làm. Vậy chúng ta có thực sự yêu anh ấy không? Nếu thực sự yêu anh ấy, chúng ta sẽ tôn trọng cách biểu đạt của anh ấy, nhưng cách hành xử của chúng ta chỉ chứng tỏ rằng chúng ta yêu anh ấy chưa đủ!
Phương pháp cải thiện:
Khi giao tiếp với người thân, hãy cẩn thận tránh giao tiếp hình elip, nếu gặp chuyện gì phiền muộn, hãy nói ra nguyên nhân và hậu quả, cho dù gia đình không thể giúp đỡ nhưng về lâu dài sẽ tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình và giảm bớt trầm cảm, phiền muộn cho chính bạn.
Hãy cùng gia đình thảo luận nghiêm túc các bước và phương pháp để đạt được mục tiêu của mình, nếu thực sự khả thi thì hãy tiếp thu những gợi ý của gia đình và nỗ lực hết mình. Đồng thời, lọc bỏ những mục tiêu, mong muốn không thực tế đó để nhận được sự thấu hiểu từ các thành viên trong gia đình.
Khi xung đột xảy ra, nếu bạn không suy nghĩ rõ ràng ngay lập tức, hãy dừng lại trước. Trước khi đi ngủ hãy tĩnh tâm suy nghĩ, có phải bạn lại rơi vào lối suy nghĩ đơn điệu và đi quá xa? Yêu cầu của bạn có quá bảo thủ không? Bạn đã cân nhắc đến cảm thụ của gia đình và thực tế khách quan chưa?
Kỹ thuật tâm lý để tự trấn tĩnh
Trong công việc và cuộc sống, con người không tránh khỏi những mâu thuẫn. Trong nhiều trường hợp, nếu không được kiểm soát, xung đột có thể leo thang đến mức làm gián đoạn công việc và gây tổn thương tình cảm. Vì vậy, việc nắm vững một số kỹ năng tâm lý để tự trấn tĩnh sẽ rất có lợi cho mọi người, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Bài viết này liệt kê năm phương pháp:
1. Bình tâm tĩnh khí
Nhà tâm lý học kinh doanh người Mỹ, Giáo sư Olimp Uris đã đề xuất ba quy tắc có thể khiến mọi người bình tĩnh lại: “Đầu tiên hãy hạ giọng xuống, sau đó giảm tốc độ nói và cuối cùng là ưỡn ngực về phía trước”. Ba điểm này là những lời kinh nghiệm sâu sắc.
2. Hãy im lặng và lắng nghe
Parkinson, chính trị gia, sử gia nổi tiếng người Anh và Rustomji, nhà khoa học quản lý nổi tiếng người Anh, đã nói trong cuốn sách “Biết người và bổ nhiệm đúng người” đồng tác giả: “Nếu có cãi vã, hãy nhớ tránh thiếu tôn trọng. Khi nói chuyện, hãy lắng nghe người khác trước và để họ nói hết lời. Phải tận lực làm được khiêm tốn thành khẩn, thông tình đạt lý. Dựa vào cãi lộn tuyệt đối khó có thể thắng được nhân tâm. Cách nhanh nhất là nói chuyện với nhau, và bạn tuyệt đối không được cãi vã”. Đặc điểm của sự tức giận là nó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Sau khi “cơn giận” qua đi, mâu thuẫn sẽ dễ giải quyết hơn. Khi bạn không đồng tình với ý kiến của người khác và cảm thấy khó thuyết phục họ, việc giữ im lặng và lắng nghe sẽ khiến đối phương nhận ra rằng bạn có quan tâm đến quan điểm của mình, điều này không chỉ dập tắt “sự tức giận” của bạn mà còn cũng rất hữu ích để làm suy yếu và tránh sự “tức giận” của đối phương. “Gió lặng rồi sóng lặng, sóng lặng rồi nước trong, nước trong rồi có nhiều cá bơi lội trong nước.” Chờ “sóng lặng” rồi mới lý luận được, sẽ tránh làm tổn thương cảm tình của cả hai bên và thường đạt được kết quả như mong muốn.
3. Chuyển hướng sự chú ý
Truyền thuyết kể rằng vào thời Xuân Thu, có một người tên là Vương Thuật, người có tính cách vốn rất dữ dằn. Vì nhược điểm này, ông ấy rất chú trọng đến việc tự làm chủ cảm xúc của mình và không dễ bị người khác chọc tức. Có một lần, Tạ Vô Dịch khí thế hung hăng đi tới cửa, làm ầm ĩ và nói nhiều điều khó chịu trước mặt cấp dưới của Vương Thuật. Vương Thuật luôn nhẫn nhịn, im lặng đứng quay mặt vào tường không nói một lời, mãi đến khi Tạ Vô Dịch rời đi đã lâu, ông mới quay đầu lại hỏi thuộc hạ: “Hắn đã đi chưa?” Thuộc hạ trả lời: “Hắn đã đi rồi”. Ông thở dài một hơi, quay người lại tiếp tục làm việc của mình. Phương pháp của Vương Thuật là ép bản thân chuyển hướng sự chú ý của mình mà không rời khỏi hiện trường để không nghe theo những lời lẽ gay gắt của đối phương và tránh cho bản thân bị “cực đoan hóa”. Kiến thức tâm lý cho chúng ta biết: Khi con người tức giận, các điểm hưng phấn mạnh thường xuất hiện trên vỏ não. Tác dụng của việc chuyển hướng sự chú ý là chuyển giao điểm hưng phấn một cách hợp lý, chủ động hạ nhiệt, ngăn ngừa xung đột trở nên trầm trọng hơn.
4. Hoán đổi vai trò
Robert Kelly, giáo sư kinh doanh tại Đại học Carnegie Mellon, gặp một lập trình viên và ông chủ của anh ta tại một công ty máy tính ở California đang tranh chấp về giá trị của một phần mềm nào đó và khuyến khích họ thay đổi vị trí của nhau. Một lúc sau, đôi bên nhận ra hành vi của nhau thật nực cười, mọi người cùng cười và nhanh chóng tìm ra giải pháp. Trong quá trình trao đổi ý kiến giữa con người với nhau, yếu tố tâm lý đóng vai trò quan trọng, con người mong rằng chỉ có mình đúng và đối phương phải chấp nhận ý kiến của mình. Tuy nhiên, do vai trò khác nhau trong tổ chức và trong cuộc sống nên mọi người thường có những quan điểm khác nhau khi giải quyết vấn đề. Nếu cả hai bên đều nhấn mạnh vào những gì họ đã thấy và không xem xét ý kiến của đối phương một cách hợp lý thì xung đột có thể dễ dàng nảy sinh. Nếu cả hai bên có thể trao đổi vai trò và đặt mình vào vị trí của nhau khi trao đổi ý kiến, họ sẽ hiểu được động cơ và mục đích của nhau thông qua so sánh, nhận ra liệu ý kiến của mình có đúng hay không và liệu chúng có nên được bên kia chấp nhận hay không, đồng thời tránh được những xung đột lớn giữa hai bên.
5. Lý tính hóa
Trong bộ phim truyền hình “Mẹ kế”, khi người mẹ kế trẻ nhìn thấy con mình cố tình làm cô xấu hổ và chơi khăm, bà đã tức giận đến mức làm vỡ kính. Nhưng cô ngay lập tức nhận ra hậu quả của những mâu thuẫn tiếp theo, nghĩ đến trách nhiệm làm mẹ của mình và lý trí lẽ ra phải có nên cô bất ngờ trút bỏ cơn giận, quét đi những mảnh kính vỡ, xin lỗi các con và hàn gắn lại mối quan hệ. Khi xung đột xảy ra, hãy lường trước hậu quả trong lòng, suy nghĩ về trách nhiệm của mình và thăng hoa bản thân thành một người lý trí, cởi mở, khi đó bạn sẽ kiểm soát được tâm trạng và giải tỏa được bầu không khí căng thẳng. “Nhẫn nại một lát, tránh trăm ngày lo âu”. Nhượng bộ hợp lý không chỉ có lợi lớn cho sự việc mà còn chiếm được tình cảm của người khác. Lùi lại một bước, biển rộng trời cao.
7 loại ác báo khi bạn tức giận
Tục ngữ có câu: “Người tức giận chỉ có thể chửi bới mà không thấy được gì”. Có người nói rằng khi người tức giận tỉnh lại, họ sẽ chuyển cơn giận sang chính mình, giống như tiền gửi ngân hàng có thể sinh lợi, cơn giận tích tụ trong lòng sẽ tích tụ thành nguồn thống khổ sau này.
Sự tức giận kết hợp với kích động cảm xúc sẽ càng thêm nóng hơn, đặc biệt khi có dục vọng đằng sau cảm xúc. Trong lúc nóng giận, con người sẽ mất đi lý trí và trở thành loài động vật nguy hiểm, làm tổn thương người khác và chính mình.
Sự tức giận có thể khiến con người mất đi danh tiếng, công việc, bạn bè và người thân, sự an tâm, sức khỏe và thậm chí cả chính bản thân họ.
Đức Phật từng nói về lực hủy diệt của sân hận. Khi một người tức giận, bảy điều sẽ xảy ra với người đó:
1. Dù cố tình ăn diện nhưng họ vẫn xấu.
2. Dù ngủ trên giường êm ái, nhưng vẫn bị đau đớn quấn thân.
3. Nhầm ý tốt là ác ý, nhầm người xấu là người tốt, hành động liều lĩnh và không nghe lời khuyên, dẫn đến thống khổ và tổn thương.
4. Mất số tiền khó kiếm được hoặc thậm chí vô tình gặp rắc rối với pháp luật.
5. Đánh mất uy tín có được nhờ làm việc chăm chỉ.
6. Người thân, bạn bè như người xa lạ, không còn ở bên cạnh nữa.
7. Sau khi chết sẽ đầu thai vào cõi súc sinh, vì người để cơn giận khống chế mình sẽ không khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và lời nói, dẫn đến hậu quả đáng tiếc.
Kỳ Mai biên dịch
Tống Vân – aboluowang
Vạn Điều Hay
