Cho dù bạn có quan sát cuộc sống của người khác nhiều thế nào đi chăng nữa thì điều đó cũng không tốt bằng việc sống cuộc sống của chính mình một cách thực tế.
Hai ngày qua, tôi nhìn thấy cảm xúc của một người bạn trong vòng bạn bè, khá cảm động. Bạn tôi là một nhà văn. Anh ấy có nhiều sở thích về sách, phim ảnh và âm nhạc. Anh ấy là một người rất tài năng. Nhưng anh cho biết những năm gần đây anh ngày càng dành ít thời gian nghe nhạc và xem phim hơn.
Trước đây, anh ấy dành thời gian nghỉ ngơi để xem phim tài liệu, đọc sách và nghe nhạc. Trạng thái tổng thể của anh ấy là bình yên và tĩnh lặng.
Nhưng bây giờ thì sao? Anh ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào điện thoại di động của mình và sẽ xem các video ngắn bất cứ khi nào không có việc gì làm.
Anh chia sẻ: “Tôi chịu rất nhiều áp lực trong công việc nên tôi xem điện thoại chỉ để thư giãn. Nhưng ai biết được, càng chơi lại càng thấy nóng nảy. Khi bị mất ngủ vào đêm khuya, tôi sẽ cảm thấy lo lắng vì mình đã lãng phí rất nhiều thời gian”.
Bị chiếm giữ bởi “thông tin rời rạc” có lẽ là một vấn đề đối với nhiều người trong chúng ta
Như một số cư dân mạng từng phàn nàn: “Sau khi xem quá nhiều video ngắn, tôi cảm thấy mình trở nên ngu ngốc”.
Hai ngày gần đây, bạn tôi Tiểu Đinh đột nhiên nói với tôi: Cô dự định từ bỏ mạng xã hội. Nguyên nhân là do tối hôm trước cô quá mệt và không muốn làm gì cả. Thế nên cô nằm trên ghế sofa và duyệt phần mềm xã hội. Cô nằm xuống lúc gần 8h nhưng chớp mắt đã 9h30. Rõ ràng là cô không làm gì cả nhưng lại càng cảm thấy mệt mỏi hơn.
Một số cư dân mạng phát hiện: “Chúng ta càng sử dụng mạng xã hội nhiều, bộ não của chúng ta càng kém đi”.
Ngày nay, một người phải mất hơn ba giờ để xem một bộ phim tài liệu dài hai giờ. Nhiều lúc họ sẽ mất kiên nhẫn giữa chừng và phải xem những đoạn video ngắn một lúc để điều chỉnh tâm trạng. Hoặc có thể tư duy đã chậm lại và mất nhiều thời gian hơn để hiểu nội dung video.
“Có lẽ tôi đã quen với nhịp điệu của những video ngắn không cần suy nghĩ và não tôi trở nên lười biếng”.
Một số cư dân mạng cho rằng thông tin rời rạc khiến họ mất đi nhận thức về cuộc sống. Từ nhỏ đến lớn, họ đều có những kỷ niệm đẹp và sẽ ghi nhớ những sự việc, chi tiết đã xảy ra nhiều năm trước. Nhưng từ khi vào đại học, ngày nào họ cũng đắm chìm trong “thông tin rời rạc”: Nhìn vào điện thoại trước khi đi ngủ, nhìn vào điện thoại khi thức dậy, nhìn vào điện thoại khi đi bộ, nhìn vào điện thoại khi ăn…Hầu như ngoại trừ việc ngủ, tôi lúc nào cũng sử dụng điện thoại di động.
Dần dần, trí nhớ của anh bắt đầu mờ đi. Tôi thậm chí còn không thể nhớ rõ chuyện gì đã xảy ra ngày hôm qua. Rất nhiều chuyện, nhìn lại, tựa như chưa từng xảy ra.
Hơn thế nữa, bạn đã phát hiện ra chưa? Trong thời đại thông tin rời rạc, chúng ta thường có “ảo tưởng”: Có vẻ như tôi luôn tham gia các sự kiện quốc gia, học hỏi nhiều kỹ năng khác nhau và vượt qua mọi điểm mù về kiến thức. Bộ não quá đông đúc.
Nhưng nếu bạn thực sự bình tĩnh, bạn sẽ thấy: “Tôi không nhớ gì”.
Tôi còn nhớ khi còn đi học, những học sinh đạt điểm giỏi thường không phải là những người học thuộc lòng mà là những người biết sắp xếp hệ thống kiến thức. Chỉ bằng cách hiểu rõ nội dung của kiến thức, chúng ta mới có thể đạt được sự hiểu biết toàn diện. Nếu không, bạn sẽ quên mọi thứ ngay khi kỳ thi kết thúc.
Thông tin rời rạc giống như những mảnh ghép kiến thức nhưng chúng không có mối liên hệ với nhau và không thể đưa ra một bức tranh hoàn chỉnh về vấn đề.
Đương nhiên, chúng ta nhìn thấy rất nhiều và quên nhanh chóng.
Chẳng trách có người phàn nàn: “Có vẻ như bạn biết rất nhiều thứ, nhưng thực tế thì chẳng có ích gì”.
Nhưng so với “thoái hóa não”, điều khiến người ta cảm thấy ớn lạnh hơn đó chính là: Thế giới trực tuyến ngày càng trở nên không đáng tin cậy.
Đoạn video ngắn ghi lại cảnh “con dâu cho mẹ chồng ăn mì gói và phải nhập viện” đã gây ra nhiều tranh cãi.
Sau đó nó đã được xác nhận: Đó là giả mạo, chỉ để cho vui và thu hút người hâm mộ.
Hoặc có thể một bác sĩ nổi tiếng trên Internet với hàng triệu người hâm mộ đã viết và đạo diễn một bản tin về “bệnh nhân tắm sau khi uống rượu và chết vì xuất huyết não đột ngột”.
Sau khi lừa dối sự thông cảm của mọi người, vị bác sỹ nhẹ nhàng xin lỗi: “Tôi chỉ muốn kiếm chút lưu lượng truy cập”.
Và những câu chuyện phiếm về người nổi tiếng luôn đảo ngược trên Internet.
Là người bình thường, chúng ta hàng ngày nhìn thấy rất nhiều thông tin nhưng rất khó để phân biệt đâu là đúng đâu là sai. Theo thời gian, chúng ta chỉ có thể dần dần tiến tới hai thái cực: Hoặc là bạn không tin bất cứ điều gì, hoặc là bạn bị lừa.
Tôi tin rằng tất cả chúng ta đều cảm thấy như vậy: Ban đầu, bạn bấm vào một phần mềm nào đó để lấy thứ gì đó, nhưng vô tình bị thu hút bởi những thông tin khác được đề xuất trên trang chủ.
Thường thì sau hơn 10 phút duyệt web, bạn sẽ chợt tỉnh táo lại. Hoặc có thể trong lúc làm việc, điện thoại của bạn nhận được tin nhắn nhắc nhở và bạn muốn kiểm tra ngay.
Sau khi bấm vào tin nhắn trả lời, trong khi chờ đợi phản hồi của bên kia, bạn lại duyệt qua Moments một lúc. Giữa vòng bạn bè, một tìm kiếm nóng hổi khác lại xuất hiện trên trang. Bạn bấm vào để đọc vì tò mò, đồng thời cũng kéo xuống phần bình luận để xem cư dân mạng nói gì.
Sau khi thoát ra, bạn lại tiếp tục xem các tìm kiếm nóng khác. Khi quay lại với công việc ban đầu của mình thì đã nửa giờ trôi qua.
Phần mềm xã hội ngày nay thực sự gây nghiện
Như một người đã từng nói: “Mỗi lần nhấc điện thoại lên, tôi không thể không kiểm tra khoảnh khắc của mình. Sau khi kiểm tra khoảnh khắc, tôi muốn kiểm tra một số tin tức, một cuốn sách nào đó, một bản nhạc nào đó… Một tập hợp các quy trình đã được hình thành và tôi sẽ cảm thấy không thoải mái nếu không hoàn thành quy trình này”.
Thực chất, đây chính xác là “cái bẫy” mà mạng xã hội đặt ra cho chúng ta. Mục đích là: Ăn cắp nhiều sự chú ý và thời gian của chúng ta.
Những video ngày càng ngắn hơn, những tiêu đề ngày càng gây sốc và luồng thông tin ngày càng mượt mà hơn đều được thiết kế để lấp đầy thời gian của chúng ta.
Đồng thời, nó cho chúng ta một “ảo ảnh”: Cuộc sống viên mãn và thời gian không bị lãng phí.
Theo thời gian, chúng ta dần dần hình thành một loại quán tính: Hễ có chút thời gian rảnh rỗi và không có việc gì làm, lại lấy điện thoại ra và lướt tin nhắn lên xuống một cách vu vơ.
Nếu việc duyệt thông tin này mang lại cho chúng ta sự nghỉ ngơi, hạnh phúc hoặc giá trị thì điều đó thật đáng giá. Nhưng thật không may, ngày càng có nhiều người nói: Việc quét điện thoại sẽ khiến bạn mệt mỏi hơn và càng khó cảm thấy hài lòng hơn.
Sau khi xem quá nhiều bộ phim truyền hình ngắn dày đặc, tôi hy vọng rằng những bộ phim truyền hình khác có thể đạt đến cao trào trong vòng một phút.
Nếu nghe quá nhiều “một bộ phim kể trong 5 phút”, bạn sẽ cảm thấy “buồn ngủ”, khi xem bộ phim “Chúa tể những chiếc nhẫn” dài 3 tiếng đồng hồ thì sẽ cảm thấy không đủ kiên nhẫn.
Người quen hưng phấn quá mức cũng giống như người nghiện đồ cay
Lôi Quân từng nói trong lời nói đầu của cuốn “Lược sử thông tin”: “Trong ba mươi năm kể từ khi cống hiến hết mình cho Internet, ông ngày càng cảm thấy: Giá trị do thông tin tạo ra vượt quá tổng tài sản của nhân loại trong 5.000 năm trước”.
Mặc dù tôi đã nói với các bạn rất nhiều về tác hại của việc “thông tin rời rạc” hiện nay.
Nhưng tôi vẫn nghĩ: Bản thân “thông tin rời rạc” không có tốt hay xấu, mấu chốt là: Sử dụng có chừng mực.
Chúng ta khó có thể thoát khỏi hoàn toàn sự ảnh hưởng của môi trường nhưng ít nhất chúng ta có thể sử dụng một số thủ thuật để khiến bản thân trở nên tốt hơn.
Bạn có thể lưu lại những gợi ý sau trước và tra cứu bất cứ lúc nào khi cần.
1. Có thời gian cố định hàng ngày và không chạm vào các sản phẩm điện tử
Do nhu cầu công việc, bạn cần duyệt một lượng lớn thông tin trực tuyến mỗi ngày. Những vụ án xã hội chấn động, những đoạn video ngắn cảm động, các kiểu phổ biến kiến thức… Càng dành nhiều thời gian lướt Internet, bạn càng trở nên lo lắng. Thậm chí không biết nỗi lo lắng đến từ đâu.
Vì vậy, hầu như mỗi ngày sau khi tan sở, chỉ cần không có việc gì để làm, bạn đều đóng mạng xã hội và cất điện thoại vào ngăn kéo. Thay vào đó, hãy nấu một bữa ăn, đọc một cuốn sách hoặc đi dạo. Tạm thời thoát khỏi sự can thiệp từ bên ngoài và trở về thế giới của riêng mình có thể giúp bạn xoa dịu nỗi lo lắng rất tốt.
Mọi người cũng có thể đặt ra thời gian hợp lý không chạm vào các sản phẩm điện tử tùy theo điều kiện sống của mình.
2. Tìm một việc nhỏ đòi hỏi sự tập trung và bám sát nó
Do sở thích và yêu cầu công việc nên bạn cần phải học lâu dài. Nhưng mỗi ngày tan sở, bạn quá mệt mỏi, và việc đọc sách có thể dễ dàng biến thành “ba ngày câu cá và hai ngày phơi lưới”.
Thế nên sau này bạn đã vạch ra cho mình một kế hoạch: Tôi phải học 5 ngày một tuần và cho phép “lười biếng” 2 ngày còn lại.
Đọc vào ngày nào và đọc trong bao lâu đều phụ thuộc vào tâm trạng của bạn.
Nhưng điều quan trọng là: Hãy kiên trì.
Ngay cả khi ban đầu bạn chỉ đủ kiên nhẫn để đọc trong 10 phút, nhưng nếu kiên trì trong thời gian dài, sự kiên nhẫn của bạn sẽ dần dần trở thành nửa giờ hoặc một giờ.
Russell đã từng nói: “Mọi cuốn sách vĩ đại đều có những đoạn văn buồn tẻ, và mọi vĩ nhân đều có những khoảnh khắc buồn tẻ trong cuộc đời. Nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc là khả năng chịu đựng sự nhàm chán”.
Quá trình kiên trì làm một việc nhỏ là rèn luyện khả năng chịu đựng sự nhàm chán của chúng ta. Vì vậy, bạn có thể tìm được một việc nhỏ mà mình quan tâm, đòi hỏi sự tập trung và không quá khó để bắt đầu.
3. Tập trung vào cuộc sống của chính mình
Chúng ta đều biết rằng cuộc sống thực có rất nhiều chi tiết và phức tạp. Vì vậy, ngay cả trong đời thực, chúng ta cũng khó có thể nhìn rõ bức tranh toàn cảnh. Hơn nữa, đó lại là một thế giới ảo trực tuyến.
Vì vậy, xin hãy nhớ: Những khoảng trống thông tin sẽ luôn tồn tại. Cho dù một bản tin có hợp lý và nhất quán đến đâu thì nó cũng có thể không phải là toàn bộ sự thật.
Nếu cắt bỏ phần đầu và phần cuối thì có thể sẽ là một câu chuyện khác. Vì vậy, hãy tập trung vào những thứ liên quan đến bạn.
Cho dù bạn có quan sát cuộc sống của người khác nhiều thế nào đi chăng nữa thì điều đó cũng không tốt bằng việc sống cuộc sống của chính mình một cách thực tế.
Thùy Dung biên tập
Nguồn: aboluowang (Triệu Li)
Xem thêm
Vạn Điều Hay
