Người xưa có câu:
Thủ vi tâm chi tiêu, động vi ý chi biểu. Ý là: Bàn tay là đầu mối của Tâm, cử động là sự phơi bày của ý. Quả thật, tư thế tay, tuy là một phần rất nhỏ trong ngôn ngữ hình thể, nhưng lại tiết lộ nhiều điều sâu sắc về Đạo đức và tu dưỡng của một con người.
- Tay vội vàng, cử động gấp gáp
Người thiếu tu dưỡng thường có tư thế tay:
- Đưa lên đột ngột, không phối hợp nhịp nhàng với thân thể.
- Cử động giật cục, thiếu mềm mại.
- Nắm tay chặt hoặc chỉ trỏ tùy tiện vào người khác.
Điều này phản ánh tâm trí bị dục vọng lôi kéo, thiếu kiểm soát nội tâm, luôn chạy theo cảm xúc bộc phát hoặc khát khao kiểm soát người khác.
- Tay thừa thãi, động không cần thiết
- Hay gãi đầu, xoa tay, bấm điện thoại vô thức, vung vẩy khi nói chuyện.
- Khi im lặng thì bồn chồn, tay không biết để đâu, ngồi yên thì thấy bức bối khó chịu.
Điều này cho thấy tâm không trụ, không có chánh niệm. Giống như con vượn tâm thức nhảy nhót, không thể định.
- Tay biểu lộ ngã chấp
- Tay khoanh trước ngực (thủ thế phòng vệ).
- Tay chống nạnh, khoát lát, vẫy tay ra lệnh.
Là biểu hiện của bản ngã mạnh, chấp thủ và thiếu khiêm nhường, ẩn sau là nỗi sợ hãi bị tổn thương hoặc khát khao chứng tỏ mình.
I. Tay của người tu dưỡng, phản chiếu của tâm định, thiện lương và trí tuệ
- Tay tĩnh, thân tâm an trụ
Người tu dưỡng sâu thường biểu hiện:
- Bàn tay buông tự nhiên hai bên thân, không gồng, không lỏng.
- Khi cần đưa tay, họ nâng lên nhẹ nhàng, nhịp nhàng với hơi thở.
- Không có cử động thừa, mỗi động tác đều có chánh niệm.
Đó là dấu hiệu của người “tâm an, khí nhu, thần định”. Giống như nước lặng trong hồ, một động cũng hiện rõ.
- Tay mềm mà không yếu, chính khí toát ra từ đầu ngón
- Khi cầm vật gì, họ luôn cầm trọn vẹn mà không siết chặt, tay vững mà nhẹ.
- Khi chỉ đường, họ dùng cả bàn tay, không chỉ ngón trỏ (thể hiện tôn trọng).
- Khi tiếp xúc với người khác, họ dùng lực vừa đủ, không ép, không kéo.
Đây là biểu hiện của “tâm từ bi nhưng có định lực”, trí tuệ nhưng không ngạo mạn.
- Bộ vị tay thuận đạo lý – Nối liền Trời Đất
- Khi đứng: Tay thường chắp trước bụng hoặc thả nhẹ hai bên, vừa kín đáo, vừa giữ khí tiết.
- Khi ngồi: Hai tay để lên đùi, lòng bàn tay ngửa hoặc úp, tượng trưng cho thái độ tiếp nhận chân lý hoặc khiêm cung hạ mình.
- Khi thi lễ: Chắp tay ngay ngắn, ngón tay khép đều, tâm ý quy nhất, trân trọng vạn vật.
-
II. Những biểu hiện vi tế, khí chất khác biệt của tay
Người bình thường:
- Cái bắt tay: Nắm chặt hoặc hời hợt, có khi tranh thế.
- Đưa vật cho người: Ném, vung, hoặc đẩy qua tay.
- Xoa tay, gãi đầu: Vô thức, bồn chồn.
- Cử chỉ khi nói: Phóng đại, khua tay múa chân.
Người tu dưỡng:
- Cái bắt tay: Vững, vừa, ấm, truyền niềm tin và tôn trọng, khi bắt tay đầu hơi cúi nhẹ xuống thể hiện khiêm nhường.
- Đưa vật cho người: Dùng hai tay, mắt nhìn người, thể hiện lễ phép.
- Xoa tay, gãi đầu: Rất ít, chỉ hành động khi cần, có tỉnh thức.
- Cử chỉ khi nói: Nhẹ nhàng ăn khớp với lời nói đầy nội lực, dẫn dắt tâm người nghe.
III. Lý giải từ Đông y – Khí đi theo tâm, tâm thể hiện qua tay
- Tâm chủ thủ: Tâm là chủ của bàn tay.
- Thủ là mạt chi chi linh: Tay là nơi cuối cùng khí chất thể hiện ra ngoài.
- Nếu tâm không tịnh, khí sẽ loạn; khí loạn thì tay cử động thất thường.
Ngược lại, nếu khí thuận, tay sẽ chuyển động hợp Thiên Đạo, khiến người đối diện cảm thấy bình an, ấm áp.
- Nhìn tay biết người, nhìn tay biết Đạo
Một người chỉ cần lặng lẽ rót trà, nâng sách, chắp tay…Vv, nếu có tu dưỡng nội tâm thật sự, sẽ phát ra một trường khí an tường, vững chãi và từ hòa.
Còn người sống buông thả, tay tuy có trang sức đẹp đẽ, nhưng động tác sẽ lộ ra sự bất an, dục vọng và bản ngã.
Vậy nên, nếu ta muốn tu dưỡng từ căn cơ, hãy bắt đầu từ cách đặt tay, cách buông tay, cách đưa tay. Vì đó là **con đường để luyện Tâm trong thầm lặng, và dưỡng Đức trong hành vi.
Không đơn giản, mà ta thường thấy các thế tay của bức tượng Phật, Bồ Tát tại các hang động, chùa Cổ lại trang nghiêm, thù thắng, mỹ lệ đến như vậy. Đó là biểu hiện cho nội tâm, sự từ bi không thể đong đếm của họ.
(Còn Tiếp).
Vạn Điều Hay
