Chắc hẳn bạn đã nghe câu tục ngữ: “Nếu cho người khác một con cá, bạn sẽ chỉ nuôi sống người đó một ngày. Còn nếu dạy anh ta cách câu cá, bạn sẽ nuôi sống anh ta cả đời”. Cách hiểu đó thật sự có đúng hay không?
Cho người ta một chiếc cần câu cá
Bên bờ biển, một chàng trai trẻ nhặt được một chiếc thuyền bị bỏ hoang, sửa đi sửa lại, ngày ngày ra khơi ca hát, dù trở về tay không, xuống thuyền cũng nằm dài trên bãi biển mà tắm nắng mặt trời, hát những bài hát, mỗi ngày rất hạnh phúc. Đối diện với bãi biển, có một người bán cá sống trong một biệt thự bên bờ biển, ngày nào cũng đi sớm về muộn, khi về đến nhà luôn bận rộn đếm xem hôm nay mình được và mất bao nhiêu. Giá cổ phiếu khiến ông cảm thấy nặng nề suốt cả ngày.
Thấy người câu cá vui quá, ông thầm nghĩ: “Mình được nhiều cá như vậy mà không vui sao được, anh ta không câu được con cá nào, sao anh ta lại vui như vậy?”. Để tìm hiểu lý do tại sao, ông ấy đã đặt một miếng vàng trong thuyền của ngư dân. Khi mặt trời lặn, người đánh cá trở lại thuyền, thấy miếng vàng thì mừng rỡ khôn xiết, cầm miếng vàng trên tay cân nhắc, hy vọng có thể sửa chữa, vá lại chiếc thuyền bị thủng này rồi bán nó, sau đó mua một chiếc thuyền lớn hơn, thuê một vài ngư dân và đi đánh cá cho anh ta.
Bằng cách này, anh sẽ không mất nhiều thời gian để trở thành người bán cá lớn nhất trên bờ, sau đó độc chiếm giá cá để trở thành người giàu nhất trên bờ. Người đánh cá suy nghĩ suốt đêm, và đêm đó anh ta quên hát. Người bán cá đã quan sát bên ngoài, và ông ta hiểu điều gì đã khiến người đánh cá ngừng hát.
Kể từ đêm đó, người đánh cá trở nên bối rối, không còn nghe thấy anh ta hát nữa. Anh ta bán con tàu cũ, và với số vàng đó, anh ta vay nặng lãi để mua một chiếc thuyền lớn. Gồng gánh số nợ lớn, anh sống trong áp lực mỗi ngày.
Kết quả của anh ta sau nhiều năm
Nhiều năm sau, người đánh cá cũng trở thành một người bán cá, sống trong một biệt thự bên bờ biển, bận rộn đếm tiền, cả ngày cau mày, mỗi ngày xem biển và thời tiết, lo lắng về sự lên xuống của giá cá. Anh có quá nhiều lo toan, trong lòng không còn một giây phút bình yên, một phút giây hạnh phúc.
Một hôm, một trận lốc xoáy khiến mấy chiếc thuyền đánh cá của anh bị mắc cạn, thiệt hại nặng nề. Người đánh cá đang trong tâm trạng tồi tệ và trông có vẻ lo lắng, anh ta đi dạo trên bãi biển, nhưng anh ta gặp một người đàn ông vô gia cư đang hát trên bãi biển.
Điều này khiến anh ấy nhớ lại những ngày vô tư của mình, và anh ấy không thể không hỏi người đàn ông vô gia cư: “Anh không có gì cả, làm sao anh có thể hạnh phúc như vậy?”. Nhưng người đàn ông vô gia cư nói: “Làm sao anh có thể không có gì? Tôi có những bãi biển, ánh nắng , sức khỏe, cơm ăn áo mặc. Vô lo!”.
Lúc này, anh ta trầm ngâm nhìn người lang thang hạnh phúc, nhưng anh ta vĩnh viễn không thể quay về quá khứ, bởi vì anh không thể quay lại con người thật của mình. Cục vàng đó đã cướp đi hạnh phúc của anh. Và cục vàng đó là gì mà làm cho con người đánh mất chân tánh, hạnh phúc và bình an nội tâm một cách dễ dàng và triệt để như vậy.
Ý nghĩa thật sự của câu nói: “Dạy người câu cá hơn là cho cá”
Câu chuyện này làm tôi nhớ đến câu ngạn ngữ xưa “Dạy người câu cá hơn là cho cá” , nhiều người hiểu câu tục ngữ này là: Cho người một con cá chỉ nuôi sống được một ngày, dạy người biết con cá có thể nuôi sống cả đời anh ta. Ở đây, “fish” được hiểu là một món quà vật chất, trong khi “fishing” được hiểu là một kỹ năng có thể duy trì sự sống hoặc một trạng thái nhất định.
Tuy nhiên, sự khác biệt giữa vật chất và kỹ năng ở một mức độ nào đó là gì? Kỹ năng cuối cùng sẽ được sử dụng để có được của cải vật chất, không cái nào thực sự khiến con người cảm thấy thỏa mãn, ngược lại, hình thức bên ngoài vượt quá nhu cầu cuộc sống sẽ lấy đi sự tự do, tự do bên trong. Giống như cuộc sống vật chất của đa số con người ngày nay đã vượt xa quá khứ, nhưng sự giản dị và hạnh phúc ban đầu trong lòng họ đang dần trôi đi.
Chỉ khi tĩnh tâm lại, bạn mới có thể nhận ra ý nghĩa sâu xa của người xưa ẩn chứa sau câu tục ngữ này. Từ đồng âm với “ngư” là “ham muốn” nên “cá” ở đây có thể nói là ham muốn. Còn “câu” là phương pháp, “câu” thì phải dùng lưới, tức là “lưới pháp luật”, dùng để trừng trị cái ác, gột rửa những dục vọng thái quá của con người.
Như vậy có thể hiểu rằng khi lòng người bị ngoại cảnh cám dỗ, dục vọng vô tận sẽ sinh ra trong biển lòng, làm nhiễu loạn, khuấy động, cuối cùng làm cho con thuyền nhỏ bé của cuộc đời chìm ngập hoặc ẩn chứa bao hiểm nguy, thì làm sao được sung sướng?
Có thể thấy, hạnh phúc thực sự nằm ở cõi nội tâm hơn là ở số lượng của cải vật chất. Vì vậy, dạy người phương pháp thoát khỏi ham muốn vật chất, có thể phát lộ tâm chân thật và thanh tịnh và thực sự được thanh thản. Nếu chỉ dựa vào khả năng của con người thì khó thoát khỏi xiềng xích của dục vọng, mặc dù trong lòng bạn biết điều đó, nhưng bạn thường không thể tự mình làm được.
Trong suốt các thời đại, mọi người đã tìm kiếm lên và xuống, nhưng có bao nhiêu người đã tìm thấy điều họ thực sự mong muốn trong trái tim mình? Như Lão Tử đã nói trong “Đạo Đức Kinh”: ” Đạo khả đạo, phi thường đạo”. Trong thế giới của con người, lúc gặp khó khăn, tôi khuyên bạn không nên vượt qua con đường vĩ đại của đạo chân chính.
Bổn phận của người là tự mình thực hành đạo, khai sáng và thông đạt đạo ấy cho hậu thế mai sau. Việc con người là phải hành Đạo để nắm bắt chân lý siêu việt, hầu chiếm lĩnh hạnh phúc.
Tịnh Yên biên dịch
Nguồn: epochtimes.com
Xem thêm
Vạn Điều Hay
